YOLDAŞ YÜKSEK LİSANS EĞİTİMİ SİZLERE AYRICALIK SAĞLAYACAK

Avrasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Asıf Yoldaş Yüksek Lisans ve doktora eğitiminin önemine vurgu yaptığı bir yazı kaleme aldı. Yoldaş, yazısında yüksek lisans ve doktora eğitimini düşünen bireylerin merak ettiği, sormak istediği sorulara yanıt vererek Avrasya Üniversitesinde Bahar Dönemi için başvuruların hafta sonunda son bulacağına dikkat çekti. İşte Profesör Yoldaş’ın yazısı

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM- ÖĞRETİMİN AKADEMİK PERSONEL ALIMLARINDAKİ YERİ VE ÖNEMİ

Konuya Türkiye açısından bakıldığında lisansüstü eğitim yüksek öğretimin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Lisansüstü eğitim 1980’li yıllara kadar fakültelerin bünyesinde bir nevi usta çırak ilişkisi içinde uygulana gelmiştir. Fakat 2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu ile birlikte lisansüstü eğitim yüksek lisans ve doktora olarak iki aşamalı bir yapıya kavuşturulmuştur. Böylece lisansüstü eğitimler de enstitüler bünyesinde yapılmaya başlamıştır.

Bu gün Türkiye’de yükseköğretim lisans, yüksek lisans ve doktora olmak üzere üç düzeyde yürütülmektedir. Yüksek lisans ve doktora düzeyleri lisansüstü eğitim olarak adlandırılmaktadır. Lisans diploması bireye belli bir alanda genel bir yeterlik sağlarken, yüksek lisans bir konuda uzmanlaşma getirmektedir. Doktora programı ise, öğrenciye bağımsız araştırma yapma, bilimsel problemleri, verileri geniş ve derin bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapma, analiz etme ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli becerileri kazandırır (RG, 20.04.2016: 29690). Lisansüstü eğitim ile araştırmacı, bilgiye ulaşıp özgün fikirler üretebilen, yaratıcı bireyler yetiştirilerek topluma nitelikli insan kaynağı sağlanmaktadır. Lisansüstü eğitim sırasında edinilen deneyim bireye kendi kişisel gelişimini sürdürecek gücü sağlamak ve bireysel anlamda ufkunu genişletmek yanında içinde bulunduğu toplumun ekonomik, sosyal, politik, teknik ve kültürel değişiminde ve ilerlemesinde karar mekanizmaları içinde yer alabilmesine olanak tanımaktadır. Bu eğitimle kişi karar mekanizmalarına etki edip yön verebileceği bilgi birikimini, beceriyi ve özgüveni kazanmaktadır. Lisansüstü eğitim günümüz toplumunun gereksinim duyduğu üst düzeyde bilgi ve becerilere sahip bireyler yetiştirilmesine olanak tanıdığından eğitim sistemi içindeki yeri ve önemi hızla artmaktadır. Bu çerçeveden bakıldığında akademisyenlik için yüksek lisans yapmak şarttır ve akademisyenliğin ilk adımıdır.

KİMLER YÜKSEK LİSANS YAPABİLİR?

Lisans eğitimi sonrasında yüksek lisans eğitimi almak akademisyenlik için ilk adım olarak sayılır. Akademisyen ise, üniversitelerde ders verme, araştırma yapma, bilimsel gelişmeleri inceleme, gözlem ve deneyler yapma, konferans, kongre, sempozyum ve panel gibi faaliyetlere katılma görevlerini yürüten kişilere denir. Yüksek lisansa başvurmak için ALES, YDS sınavlarına girmek gereklidir. Talep edilen puanlar üniversitelere göre değişebilir. Başvuru tarihleri için yüksek lisans yapmak istediğiniz üniversitelerin ilgili enstitüsünün duyurularını takip etmeniz gerekiyor. Ayrıca başvuru tarihleri de üniversitelere göre değişir. Yüksek Lisans adaylarını seçim sırasında ALES var ise YDS ve mezuniyet ortalaması hesaplanır ve her üniversite de kendisi bir sınav yapmaktadır. Tezsiz yüksek lisans programlarında ALES ve YDS sonuç belgeleri istenmemektedir. (RG, 20.04.2016, 29690,Madde:5).

ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ NASIL OLUNUR?

Lisans eğitimi sonrasında Araştırma Görevlisi olarak işe başlamak akademisyenlik için ilk adım sayılır. Arş. Gör. yüksek lisans yaparak akabinde doktora eğitimine başlar. Ancak her yüksek lisans yapan Araştırma Görevlisi olmaz. Gerekli başvuru şartlarını yerine getirmesi ve seçilmesi gereklidir. Araştırma Görevlisi kadroları YÖK ve üniversitelerin web sayfalarından takip edilebilir. Adayların önce ALES'e girmesi gerekmektedir. ALES sonuçları, açıklandığı tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir (RG. 27.09.2017: 30193). ALES'ten en az 70 ve YDS'den en az 50 alanlar, ilan edilecek kadrolara başvurulabilir. Ayrıca başvuracak adayların, ilana ilk başvuru tarihi itibarıyla otuz beş yaşını doldurmamış olması gerekir.

ÖĞRETİM GÖREVLİSİ NASIL OLUNUR?

(Lisans Düzeyinde Eğitim Verilen Yerler İçin)

Adayların önce Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavına (ALES) girmesi gerekmektedir. ALES sonuçları, açıklandığı tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir (RG. 27.09.2017: 30193). ALES'ten en az 70 ve YDS'den en az 50 puan veya ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olması gerekiyor. Ayrıca eğitim dili yabancı dil ise 80 puan kriteri aranmaktadır. Adayların tecrübe ve mezuniyeti açısından bakıldığında en az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az beş yıl tecrübeli olması şarttır. Yönetmelik gereği adaylar sadece yazılı sınava tabi tutulmaktadır. Öğretim görevlileri için ayrıca bir yaş kriteri aranmamaktadır.

(Ön Lisans Düzeyinde Eğitim Verilen Yerler İçin)

Adayların ALES’ten en az 70 puan almaları gerekmektedir. Diğer sınavlarda olduğu gibi ALES sonuçları açıklandığı tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir (RG. 27.09.2017: 30193). Ön lisans düzeyinde ders vermesi için alınacak öğretim görevlileri için yabancı dil şartı aranmamaktadır. Ancak eğitim dili yabancı dil ise en az 80 puan kriteri aranmaktadır. Adayların tecrübe ve mezuniyeti açısından bakıldığında en az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl tecrübeli olması şartı aranmaktadır. Yönetmeliğin ilgili maddesi gereğince adaylar sadece yazılı sınava tabi tutulmaktadır. Fakat eğitim dili yabancı dil ise sözlü ve/veya yazılı sınav yapılabilmektedir. Ön lisans için alınan öğretim görevlilerinden de ayrıca bir yaş kriteri istenmemektedir.

NASIL OKUTMAN OLUNUR?

Yabancı Dil Okutmanı

Okutman olabilmek için adayların en az lisans mezunu olmakla birlikte ALES’ten girdiği alan puan türünden en az 70 alması gerekmektedir. Ayrıca ilan edilen yabancı dilde Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavından en az 80 puan veya eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puana sahip olması gerekmektedir. Adaylara sözlü sınav uygulanmakta ve yaş sınırı aranmamaktadır.

Türk Dili, Tarih Ve Güzel Sanatlar gibi Alanlarda Alınacak Okutmanlar

Bu adayların da diğer alanlarda olduğu gibi en az lisans mezunu olması ve ALES’ten en az 70 puan alması gerekiyor. YDS'den en az 50 puan veya ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olması gerekmektedir. Ayrıca en az tezli yüksek lisans programından mezunu olmasının yanı sıra yazılı sınav yapılır ve yaş sınırı yoktur.

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ’NDE LİSANSÜSTÜ EĞİTİM

Doğu Karadenizde tek vakıf üniversite olan Avrasya Üniversitesi, ön lisans ve lisans eğitiminde olduğu gibi lisansüstü eğitimde de bölgedeki gelişmeleri izleyerek nicel ve nitel olarak büyüyen dinamik bir eğitim kurumudur. Sosyal Bilimler Enstitüsü kapsamında İşletme Doktora programı, Yönetim Bilimleri, İşletme, Halkla İlişkiler, İktisat, Muhasebe Denetim ve Yerel Yönetimler Yüksek Lisans programlarını, Fen Bilimleri Enstitüsü kapsamında İnşaat Mühendisliği, Mimarlık Yapılı Çevre Yüksek Lisans Programlarını ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü kapsamında ise, Sağlık Kurumları İşletmeciliği ve Yöneticiliği, İş Sağlığı ve Güvenliği ve ayni zamanda İş Sağlığı ve Güvenliği Doktora programlarını bünyesinde barındırmaktadır.

Üniversitemizde lisansüstü eğitimin amacı çağdaş bilimsel düşünceyi özümsemiş, akademik ve etik kurallara bağlı, alanında yetkin, dinamik, yenilikçi, yaratıcı, girişimci, araştırma ve

iletişim becerileri gelişmiş mezunlar yetiştirmektir. Avrasya Üniversitesi’nde Trabzon başta olmak üzere Türkiye’nin çeşitli illerinden gelen öğrenci ve farklı ülkelerden gelen akademisyenlerle tam anlamıyla uluslararası bir ortamda yüksek lisans ve doktora eğitimi verilmektedir. Eğitim öğretime başladığımız tarihten itibaren 1500’ü aşkın lisansüstü öğrenci Üniversitemizde öğrenim görmek için kayıt yapmıştır.

Lisansüstü Eğitim öğretim ve akademik ortamın ayrılmaz bir parçası olan tez ve proje çalışmalarında tez danışmanı iletişimi yanında araştırma becerileri ve yaptığı çalışmaları yayımlama fırsatı da sunulmaktadır. Böylece Enstitümüzde lisansüstü eğitim alan öğrenciler dünya standartlarında, rekabetçi bir akademik ortamda eğitimlerini sürdürürken özgün araştırma yapma ve yaratıcı düşünme becerileri kazanmaktadır. Ayrıca 2018 Ocak ayında üniversitemiz ile Trabzon Ticaret ve sanayi odası arasında yapılan protokol çerçevesinde bölgenin sosyo ekonomik sorunlarına çözüm getiren tez çalışmaları ve araştırmalarına maddi teşviklerin yanı sıra araştırma araç gereç imkanları sağlanacaktır.

Sonuç olarak Yüksek öğrenimin can damarını oluşturan lisansüstü eğitim öğretim bilim adamı yetiştirme, entelektüel mülkiyet tabanını genişletici çalışmalar, bilim, teknoloji ve patent üretecek, araştırmacı ve kalifiye iş gücü yetiştirmek, Ar-Ge çalışmaları yaptırmak gibi birçok fonksiyonu bulunmaktadır. Lisansüstü eğitim üniversitelerde ana gövdeyi oluşturmakla beraber giderek önemi artmaktadır. İstenilen yüksek nitelikli insan gücü artık lisansüstü düzeyde eğitimle yetiştirilmesi mümkün olmaktadır. Bu bağlamda önceleri lisans mezunu olmak ayrıcalıklı sayılırken, şimdilerde yüksek lisans ya da doktora eğitimi bireye ayrıcalık sağladığı ortadadır.