YAŞ MEYVE SEBZE İHRACATÇILARI RUSYA FEDERASYONU'NUN LİSTE UYGULAMASI İÇİN YAŞANAN SORUNLARA ÇÖZÜM BEKLİYOR

Rusya Federasyonu tarafından Türkiye’den ithal edilecek domates için sadece 3 adet, Nar, Kabak, Biber, patlıcan ve marul için ise sadece 14 adet firmaya izin vermesi sektörde büyük tepki ve huzursuzluklara sebebiyet vererek, yanlış ve tasvip edilemeyecek alışkanlıkların doğmasına neden olmaktadır. Sektörün en büyük firmalarından yapılan şikayetlerde     Rusya’nın izin verdiği firmaların yaş meyve sebze ihracatında yetkin firma olmamaları, bir çoğunun çok küçük parsellerde ürerim yapmalarına rağmen yeterli kapasitelerinin olmaması, paketleme ve işleme tesislerinin olması yanında, sektörde paketleme ve işleme tesisine büyük yatırım yapan firmaların listelere alınmaması, yaş meyve sebze sektörünün ihracatının %95 ini gerçekleştiren ihracatçılarının liste dışı bırakılması sektör açısından bir çok olumsuzluklar içermektedir. İhracatçılarımız daha öncede ifade ettiğimiz gibi bu uygulamanın birçok yasal ve ahlaki olmayan alışkanlıkların doğmasına sebebiyet vereceğini defalarca vurgulayarak olumsuzlukları ifade etmişlerdir. Önerilerinin dikkate alınmadığını belirten ihracatçılar bugün listede olan firmalar, TIR başına 2 bin 3 bin Dolar para talep ederek, büyük firmaların kapılarında dolaşarak ihracatlarını firmaları üzerinden yapılmasını talep ettiğini,bunun yanında Ermenistan ve Rusya Federasyonu’na komşu ülkelerdeki spekülatörlerin, yaş meyve sebze firmalarımızı arayarak yüksek komisyonlar karşılığında domates ve nar ihracatını Ülkeleri üzerinden yapılmasına aracılık etmek için kendileri ile görüşme talep ettiklerini, bunun sektör açısından büyük risk oluşturduğunu ve sektörün bu olumsuzlukları kaldıramayacağını ifade etmektedir.   

Bakanlıklarımız ve yetkililerinibu konuda defalarca uyararak, Rusya ile köklü bir pazarlık yapılmasıve bu gibi gayri kanuni uygulamaların önünün alınması konusunda defalarca vurgulamalarda bulunmamıza rağmen sektörün tavsiyelerinin dikkate alınmadığını görmekteyiz. Ayrıca, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca ihracatçılardan üreticilerle sözleşme yaparak bu sözleşmelerini İl Müdürlüklerine teslim etmeleri ve bu şekilde oluşturulacak sözleşme imzalayan çiftçilerin Rusya Federasyonu’na bildirilmesi uygulamasının başlatılmasının aynı hatalara sebebiyet vereceğini, belli kişilerin bu durumdan rant sağlayarak ihracatçıyı mağdur eden bir yapıya dönüştüğünü, üreticilerin her bir sözleşme için ihracatçıdan yüksek miktarda ücret talep etmeye başlamasınınyeni bir rant kapısı oluşturduğunu ve ivedilikle bu sorunların kalıcı bir şekilde ve sektörün önde gelen aktörlerinin tavsiyelerine uygun köklü çözüm bulunması gerekmekte olduğunu sürekli gündeme getirdik ve ısrarla bu hususlara dikkat edilmesi gerektiği yönünde gerekli tedbirlerin alınmasını talep ettik. 

Diğer taraftan, yaş meyve sebze ihracatında birçok ihracatçı sezon öncesi üretim aşamalarında üretici ile anlaşma yaparak alivre alım yapmış olup içinde bulunulan sezonda özellikle yüklü miktarda nar alımı yaparak depolarını dolduran ihracatçılar liste dışı kalmak suretiylebüyük mağduriyet yaşamıştır. Rusya Federasyonu’nun ambargo uyguladığı hiçbir Ülkeye bu yönde bir uygulama yapmamasına karşılık, Ülkemiz ile bu şekilde alaylı bir uygulama ile yaş meyve sebze ihracatını sürüncemede bırakan politikaları sürdürmesi yaş meyve sebze sektörüne büyük darbe vurmaktadır. 

Bu olumsuzluklar domates ihraç rakamlarına da aynen yansımıştır.Rusya Federasyonu tarafından 1 Kasım 2017 tarihinden itibaren domates ihracatının serbest bırakılmasından bugüne kadar Rus piyasasında büyük talep olmasına rağmen, sadece 74 Tona yakın sevkiyat yapılabilmiştir ve önümüzdeki aylarda da durumun aynı olacağı açıkça görülecektir. Çünkü yaş meyve sebze sektörünün yetkin ve tecrübeli firmaları listede yer almamaktadır. Ülkemizde üretim tesisi, her Bölgede paketleme tesisi, sera, üretim alanı ve lojistikte büyük yatırımları olan birçok firmanın aynı zamanda Rusya Federasyonu’nda da soğukhava depoları, dağıtım ağı gibi önemli yatırımları olmasına rağmen bu firmaların ihracat yapabilir firma listesinde neden yer almadığını sektör temsilcilerine ve ihracatçımıza izah etmekte zorluklar çekilmektedir. 

Geçtiğimiz haftalarda Sayın Cumhurbaşkanımızın Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sayın Putin ile Sochi’de yapılan görüşmelerinde, Putin tarafından Türkiye ile ilişkilerimizde kriz öncesi duruma dönüldüğüve ilişkilerimizde hızlı bir iyileşme oldu ifadeleri kamuoyuna deklere edilmesine rağmen, yaş meyve sebze ihracatımızda hala kriz öncesi duruma ve ihracat hacmine dönülememiştir. Rusya piyasası talep etmesine rağmen ihracatçımız ürün gönderememektedir.   

İhracatçılarımız, her sezonda yurtdışı piyasalarda yılbaşı döneminde tüketimin artması ile kendini toparlamaya çalışmakta ancak yılbaşı sevkiyatlarının ve siparişlerinin alındığı bugünlerde hala sorunun çözülememesi ihracatçıyı endişeye sevk etmektedir. Bu nedenle ihracatçılar, ihdas edilen bu uygulama ile rantçılara gelir kapısı açılması uygulamasına bir an önce son verilerek, üreticinin alınteri olan yaş meyve sebze sektörümüzün yok olmaması açısından, Rusya Federasyonu’na domates, nar ve diğer sebze ürünlerindeki liste uygulamasının derhal kaldırılmasını ve kriz öncesi dönemde olduğu gibi Dünya Ticaret örgütü kuralları ve serbest ticaret kuralları içinde tüm Türk yaş meyve sebze ihracatçılarının serbestçe Rusya Federasyonu’na ihracat yapabilmesine müsaade edilmesini talep etmektedir.   

Bilgilerine saygılarımlasunulur. 

Ahmet Hamdi GÜRDOĞAN

Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği

Yönetim Kurulu Başkanı