TÜRKİYE’DEKİ SİYASİ PARTİLER VE ÇOĞULCULUĞUN DİNAMİKLERİ

21 Eylül 2025, 20:46

Türkiye, 1946’dan bu yana çok partili siyasi hayatı benimsemiş bir cumhuriyettir. Bu sistem, farklı ideolojik temsilleri mümkün kılarak demokratik katılımı artırmayı hedefler. 2025 itibarıyla Türkiye’de 167 siyasi parti bulunmaktadır. Bunların yalnızca bir kısmı seçimlere katılma yeterliliğine sahipken, bazıları “tabela partisi” olarak varlığını sürdürmektedir.

Mecliste Temsil Edilen Partiler

2025 itibarıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 14 siyasi parti ve bağımsız milletvekilleri yer almaktadır. Bu partiler, farklı ideolojik eksenlerde konumlanmış olup, seçmenlere çeşitli politik vizyonlar sunmaktadır

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP): Muhafazakâr demokrat kimliğiyle uzun süredir iktidarda olan parti, ekonomik büyüme ve altyapı yatırımlarıyla öne çıkmıştır.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP): Sosyal demokrat çizgide yer alan CHP, laiklik ve sosyal adalet vurgusuyla muhalefetin en güçlü aktörüdür.

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP): Türk milliyetçiliğini temel alan MHP, son yıllarda iktidar blokuyla iş birliği içinde hareket etmektedir.

Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti): Kürt siyasi hareketinin temsilcisi olarak görülen parti, yerel yönetimlerde etkin bir rol oynamaktadır.

İYİ Parti: Merkez sağda konumlanan parti, milliyetçi ve liberal unsurları bir araya getirerek alternatif bir muhalefet çizgisi sunmaktadır.

Saadet Partisi, DEVA Partisi, Gelecek Partisi: Bu partiler, muhafazakâr gelenekten gelen ancak mevcut iktidara eleştirel yaklaşan yeni oluşumlardır. 2025 itibarıyla birleşme ihtimalleri gündemdedir.

Siyasi Çeşitlilik ve Temsiliyet

Türkiye’deki siyasi partiler, ideolojik çeşitliliğin yanı sıra bölgesel ve sosyoekonomik temsiliyeti de yansıtır. Ancak bu çoğulculuk, zaman zaman kutuplaşma ve temsil krizleriyle gölgelenmektedir. Seçim barajı (%7), küçük partilerin meclise girmesini zorlaştırırken, ittifaklar bu engeli aşmak için stratejik bir araç haline gelmiştir.

Tabela Partileri ve Demokratik Katılım

167 partinin büyük kısmı aktif siyasi faaliyette bulunmamakta, yalnızca yasal varlıklarını sürdürmektedir. Bu durum, demokratik katılımın niceliksel olarak yüksek görünmesine rağmen niteliksel olarak sınırlı kalmasına neden olmaktadır. Siyasi Partiler Kanunu’na göre, bir partinin seçimlere katılabilmesi için en az 41 ilde teşkilatlanmış olması gerekmektedir.

Türkiye’deki siyasi parti sistemi, tarihsel kökleri Osmanlı’ya uzanan, dinamik ve dönüşen bir yapıdır. 2025 itibarıyla siyasi yelpaze geniş olsa da etkin temsiliyet, demokratik katılım ve kurumsal sürdürülebilirlik açısından bazı yapısal sorunlar mevcuttur. Bu tablo, hem seçmenlerin bilinçli tercih yapmasını hem de partilerin toplumsal taleplere daha duyarlı politikalar üretmesini zorunlu kılmaktadır.

21.09.2025M.Sadullah SAĞLAM